Tekst piosenki Pure Imagination z musicalu Willy Wonka i fabryka czekolady nie należy do szczególnie skomplikowanych i opiera się na jednym prostym chwycie: wszystko ma się rymować z „imaginacją”. Angielska końcówka „-ation” ze słowa „imagination” pochodzi z łaciny i jest używana w rzeczownikach określających proces, rezultat działania lub też stan, w jakim ktoś albo coś się znajduje. Po polsku końcówka ta ma brzmienie „-acja” i występuje w całym mnóstwie słów, jak choćby „izolacja”, „degustacja” czy „perturbacja”. Wydawać by się mogło, że tłumaczenie pójdzie jak z płatka. Kluczowe słowa z tekstu oryginalnego mają swe bliźniacze odpowiedniki w polszczyźnie, a zatem wystarczy tylko przerobić „imagination” na „imaginację”, „creation” na „kreację”, a „explanation” na „eksplikację” – i rymy gotowe. Na przeszkodzie staje jednak kwestia stylu i rejestru języka. Na co dzień znacznie częściej mówimy „wyobraźnia”. Słowo „imaginacja” brzmi archaicznie. Nie razi, gdy jest użyte raz – ale powtórzone pięciokrotnie mogłoby sprawić, że przekład przestanie być „przezroczysty”, tzn. niezamierzenie zacznie zwracać na siebie uwagę stylem niepasującym do kontekstu. Podobnie rzecz się ma z „eksplikacją”. Wyrugowałam więc te słowa z tekstu, pozostawiając tylko jedną „imaginację”, zaś parę „kreacja”–„eksplikacja” zastąpiłam „tworzeniem” i „wyjaśnieniem”.
Lubię czasem odchodzić od litery oryginału i przemycać nieco własnej interpretacji. Tak też zrobiłam w przedostatniej strofie Wyobraźni: „Chcesz odnaleźć kraj magii, wiedz: / Masz go pod powieką oka! / Jeśli bujać, to w obłokach, / Jeśli zaś już spaść, / To spaść z wysoka!”. Myślę, że ten fragment dodaje songowi Willy’ego Wonki lekkości, humoru i… fantazji – a to kolejny synonim słowa „imaginacja”.
Wyobraźnia
Idź w mój ślad,
Ruszaj w świat
Nieskażonej niczym wyobraźni!
Tylko spójrz, nie ma wad
Sfera twojej wyobraźni.Pierwszy krok –
Wir i skok
W głębię kreowania i tworzenia!
Próżny trud szukać tu
Wyjaśnienia.Chcesz zobaczyć raj, no to już,
Stwórz go sam, bo nic w tym złego!
Rób, co mówi ci twe ego.
Chcesz odmienić świat –
To nic prostszego!Żadne z żyć,
Co tu kryć,
Równać się nie może z wyobraźnią!
Poznaj więc marzeń smak,
Gdy chcesz wolnym być jak ptak!Zawsze miej
W głowie swej
Przestrzeń nieskończonej fascynacji.
Nie ma ciekawszych miejsc
Niż ten świat imaginacji.Żyj we śnie,
Zachwyć się
I delektuj każdą sytuacją!
Każdy dzień może nową być
Sensacją!Chcesz odnaleźć kraj magii, wiedz:
Masz go pod powieką oka!
Jeśli bujać, to w obłokach,
Jeśli zaś już spaść,
To spaść z wysoka!Żadne z miast,
Żadna z gwiazd
Równać się nie może z wyobraźnią!
Ruszaj więc na jej szlak,
Gdy chcesz wolnym być jak ptak!
Wyobraźnia, oryg. Pure Imagination z musicalu Willy Wonka & the Chocolate Factory, muz. i sł. oryg. Leslie Bricusse i Anthony Newley, tłumaczenie na jęz. polski: Małgorzata Lipska (2017)