Kilka miesięcy przed polską prapremierą musicalu Jekyll & Hyde Franka Wildhorna (w 2007 roku) dokonałam przekładu piosenki śpiewanej przez tytułowego Jekylla – I Need to Know (Wiedzieć chcę). Jest urzekająco mroczna i daje wykonawcy pole do wspaniałego popisu wokalnego. A tłumaczowi na język polski przysparza kłopotu z powodu krótkich fraz wymuszających nieustanne użycie rymów męskich. (To zresztą typowy problem nie tylko w parze językowej angielski–polski. Prawdziwym wyzwaniem jest tłumaczenie piosenek z języków opartych na akcencie oksytonicznym, takich jak francuski czy hebrajski). Takie ułożenie akcentu zmusza do szukania krótkich, jednosylabowych słów („trwa” – „zła”, „moc” – „noc”, „znać” – „brać” itd.) i koniecznie umieszczania ich na końcu frazy. Czasem trzeba zastosować szyk przestawny zdania („ja wiedzieć chcę”, zamiast „ja chcę wiedzieć”), pilnując jednocześnie, aby te wszystkie „noce”, „moce”, „bunty” i „punkty” oraz przestawnie nie zaczęły brzmieć nieznośnie patetycznie i pretensjonalnie.

Czy udało mi się wyjść obronną ręką? Ocena należy do czytelnika bądź słuchacza. Ja ten przekład bardzo lubię, choć moje ulubione fragmenty to akurat te, gdzie akcent pada na przedostatnią, a nie ostatnią sylabę, np. „Czemu upaja go zbrodnia i obłęd? / (…) Czemu sądzone mu życie tak podłe?” i „Gdzie jest granica i gdzie szukać leku? / (…) Czemu mieszają się zmysły w człowieku?”. To w rymach żeńskich można nabrać rozmachu i pokazać całe piękno polszczyzny.

 

Wiedzieć chcę

Chcę poznać to,
Co człowiek chowa w duszy, zatruwając ją.
Chcę wiedzieć to,
Dlaczego karmi swe demony własną krwią.

Czemu upaja go zbrodnia i obłęd?
Miota się, błądzi i w błędzie tym trwa –
Czemu sądzone mu życie tak podłe?
Zatraca się,
Gdy obraca się
W stronę zła.

Prześledzić chcę
Zawiłą ścieżkę, którą krąży ludzka myśl.
Zadeptać chcę
Robaka, który toczy ludzkość nie od dziś.

Jedno jest pewne – człowieka zniewala
Zło, które słodko zdradziecką ma moc.
Sprawić chcę, by przechyliła się szala,
By nadszedł dzień,
W którym zniknie cień,
Minie noc!

Chcę dotrzeć tam,
Gdzie dotrzeć nie ważył się nikt –
Ze zgniłych wydostać się wnyk!
Lecz chociaż wyprawy mej cel dobrze znam –
Skąd wiedzieć mam,
Jak dotrzeć tam?

Ja poznać chcę
Demiurga, który wznieca ten podskórny bunt.
Ja wiedzieć chcę,
Dlaczego się przekracza ten krytyczny punkt.

Gdzie jest granica i gdzie szukać leku?
Pędzić hen w dal czy dwa kroki dać w tył?
Czemu mieszają się zmysły w człowieku?
Gdy pęka nić,
On przestaje być
Tym, kim był…

Ja wiedzieć chcę,
Jak człowiek ma uciec od zła?
Nad ogniem wirując jak ćma –
Czy pojęcie choć ma, o co toczy się gra?
Czy tylko ja –
Ja wiedzieć chcę?!

Daj znak, Boże!
Pokaż drogę we mgle!
Z twą pomocą być może
Henry Jekyll przestanie być pionkiem w tej grze!

Chcę prawdę znać!
By los pełną garścią móc brać –
Więc spraw, żebym przestał się bać –
Powiedz, dokąd mam iść,
A wyruszę już dziś –
Odważę się,
Bo wiedzieć chcę!

Wiedzieć chcę, oryg. I Need to Know z musicalu Jekyll & Hyde, muz. Frank Wildhorn, sł. oryg. Leslie Bricusse, tłumaczenie na jęz. polski: Małgorzata Lipska (2007)